Draaikolk

De mensheid is verwikkeld in een eindeloze strijd met het meer. Nooit minder, maar steeds meer, meer, … Kunnen wij nog terug?
 
Stel we besluiten nu massaal dat het ook met ietsjes minder kan. Dat we met z’n allen iets minder snel een tv, een smartphone, een tuinset of een auto kopen. Wij spreken met z’n allen af dat we niet het nieuwste, het snelste, het grootste, het beter dan de buren, het vetter dan je oom/tante nodig hebben  Dat zou op zich heel goed kunnen, want het kan ook met een tandje minder. Het vervelende is dat daarmee dan ook minder productie gevraagd wordt en er automatisch minder arbeidskrachten nodig zijn. Niet alleen minder bedenkers, ontwikkelaars en financiers, maar ook minder hardwerkende mannen of vrouwen aan de transportband. Er is tenslotte minder vraag. Toch wel een schrikbeeld, want we gunnen iedereen zijn werk, zijn inkomsten, zijn leven in luxe. Wij bevinden ons daarmee in een eindeloze spiraal, een draaikolk.
In de nieuwe 22-delige serie ‘De slag om Nederland’ stellen de programmamakers de vraag waarom we nog steeds kantoorgebouwen uit de grond stampen, als minimaal 15% van onze kantoren gewoon leeg staan? Het antwoord is volgens mij simpel, namelijk de draaikolk. We moeten steeds het oude achter ons laten, vernieuwen, verkassen, meer en meer …. Vaak onder het mom dat nieuwe gebouwen milieutechnisch beter zijn, verlaten we goeie gebouwen en overhandigen deze aan leegstand en verrotting. Het houdt de economische molen draaiend en vergeet vooral niet dat er mensen en organisaties zijn die aan dit soort grapjes flink verdienen.
 
Kunnen wij terug? Waarschijnlijk niet, mogelijk kunnen wij de gang van zaken door een dergelijk programma verhelderen, misschien kunnen we nieuwe misstanden voorkomen, er is echter een draaikolk en die zuigt en sleurt. Helaas vallen er hierbij doden en gewonden. Toch zijn er ook positieve kanten: niet alles verdwijnt in een draaikolk en niet alles wat in een draaikolk terecht komt wordt vernietigd, trouwens alles komt ooit weer boven.

Ja-maar

Soms heb je van die onderwerpen, die de meest uiteen liggende momenten met elkaar verbinden. Afgelopen weken kwam ik tijdens diverse gesprekken, in Amsterdam, Maastricht en thuis, zowel voor als na de jaarwisseling in aanraking met het begrip ‘ja-maar’.

Zelf had eerder met dit fenomeen kennis gemaakt, toen een docent jaren geleden de groep voorhield dat alle woorden voor het ‘maar’ gelogen zijn. ‘Je bent heel lief, maar ….. ‘, houdt eigenlijk in dat je toch niet zo lief bent. ‘Je hebt gelijk, maar …’, maakt dat je eigenlijk ongelijk hebt en de spreker gelijk heeft. Tijdens de opleiding werd er vervolgens serieus op gelet dat we deze zinsconstructie dan ook niet meer gebruikten en dat was behoorlijk lastig. Blijkbaar is het ‘maren’ in ons dagelijks leven gedrongen. Er was even een ontspannend moment, toen de docent zelf een keer in de ‘maar-fout’ ging. Zoals gezegd, maakte ik afgelopen weken opnieuw kennis met het fenomeen, maar ook met een van de oplossingen. Bij een van de momenten lag er namelijk een boek op tafel genaamd ‘Om-denken’. En om de oplossing niet te ingewikkeld te maken, de truc is om het ‘ja-maar’ om te buigen naar ‘ja-en’. Eigenlijk zou je kunnen zeggen dat het pessimistische ‘ja-maar’ (glas is half leeg) vervangen wordt door het optimistische ‘ja-en’ (glas is half vol). Probeer het maar eens, ‘Je bent lief, maar ….’, vervangen door ‘Je bent lief en …’. Het werkt bevrijdend, is het niet voor jezelf, dan toch zeker voor je gesprekspartner(s). Het ‘ja-maar’ dwingt je gesprekspartner namelijk behoorlijk in de verdediging, terwijl het ‘ja-en’ veel meer jouw eigen mening weergeeft, waardoor een ander zich niet hoeft te verdedigen, het laat iedereen veel meer in zijn/haar waarde. 

Trouwens hoeveel kwaad doe je je zelf aan door te peinzen over een half leeg glas en hoeveel plezier krijg je van een half vol glas. Het boek gaat dan nog een stuk verder door de vraag ‘Waar is de kraan?’ Hiermee kom ik dan ook bij een aandachtspunt voor 2012: we gaan om-denken.

Mocht je meer info wensen over Ja-maar en omdenken, klik hier.